Stalag (skrót od Stammlager für kriegsgefangene Mannschaften und Unteroffiziere)- w czasie II wojny światowej niemiecki obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów.

Stalag VIII A to niemiecki obóz jeniecki z czasów II wojny światowej znajdował się na terenie obecnego Zgorzelca (kiedyś Görlitz). Obóz planowano założyć początkowo w Reichenbach/ Oberlausitz, lecz ostatecznie zdecydowano się utworzyć go w oddalonym o 10km Görlitz. W 1939 roku w naszym okręgu istaniały trzy stalagi: w Zgorzelcu VIII A, w Łambinowicach VIII B, w Żaganiu VIII C. W późniejszych latach otworzona jeszcze 3 inne stalagi. Stalag w  Görlitz istniał do 7 maja 1945 roku.

Stalag VIII A obejmował powiaty: trzy sudeckie - Broumov, Trutnov, Vrchlabi i Rotenburg, Bolesławiec, Bystrzycę Kłodzką, Dzierżoniów, Jawor, Jelenią Górę, Kłodzko, Lubań, Lwówek Śląski, Środę Śląską, Strzelin, Świdnicę, Wałbrzych, Ząbkowice, Zgorzelec, Złotoryję. 

Das Kriegsgefangenenlager Stalag VIIIA (Stammlager für kriegsgefangene Mannschaften und Unteroffiziere) befand sich in den Jahren des Zweiten Weltkrieges im heutigen Zgorzelec (ehemals Ostteil von Görlitz). Zunächst wollte man das Lager in Reichenbach errichten, aber es wurde beschlossen, es im 10 km entfernten Görlitz zu errichten. Im Jahr 1939 gab es in unserem Landkreis drei Lager: in Görlitz das Lager VIII A, in Lamsdorf (Łambinowice) VIII B und in Sagan (Żagań) VIII C. In den nächsten Jahren wurden noch drei weitere Stalags eingerichtet. Das Stalag in Görlitz gab es bis zum 7. Mai 1945.

Das Stalag VIII A umfasste folgende Landkreise: drei in den Sudeten-Braunau, Trautenau, Hohenelbe, Rothenburg, Bunzlau, Habelschwerdt, Reichenbach, Jauer, Hirschberg, Glatz, Lauban, Löwenberg, Neumarkt, Strehlen, Schweidnitz, Waldenburg, Frankenstein, Görlitz und Goldberg.

Plan i lokalizacja
Plan und Lage

Stalag VIII A mieścił się w pobliżu poligonu wojskowego Wehrmachtu. Dzięki bliskości wojska mogło być ono wykorzystywane do pełnienia straży i pomagania w czasie buntów. Początkowo więźniowie umieszczani byli w obozie przejściowym przy ulicy Lubańskiej. Spali w namiotach, a w ciągu dnia budowali  baraki w obozie na ,,Mojsie". Planowano umieścić tam 3 tys. "stałych" jeńców i 200 osób służby, natomiast maksymalnie mogło tam przebywać 15 tys. osób. 

Das Stalag VIII A befand sich in der Nähe eines militärischen Übungsgeländes der Wehrmacht. Die Soldaten konnten Wache halten und im Falle eines Aufstandes behilflich sein. Zunächst wurden die Gefangenen im Durchgangslager an der Leopoldshainer Straße (ul. Lubańska) untergebracht. Dort schliefen sie in Zelten. Tagsüber bauten sie Baracken in Görlitz-Moys. Man wollte dort 3.000 Gefangene und 200 Dienstpersonen unterbringen. Zeitweise hielten sich dort aber 15.000 Personen auf.

W podobozie znajdowały się:

• łaźnia
• poczta
• baraki sanitarne
• więzienie
• barak dezynfekcyjny

W obozie właściwym były:

• baraki- początkowo drewniane, a później murowane; o wymiarach 30m x 10,60m x 10m
• dwie kuchnie- osobna dla jeńców radzieckich
• barak karny
• kantyna
• barak teatralny
• biblioteka
• ubikacje ogólne- tzw. latryny
• kaplica
• boisko sportowe

Im Nebenlager befanden sich:

• Badeanstalt
• Poststelle
• Sanitärbaracken
• Gefängnis
• Desinfektionsbaracke

Im eigentlichen Lager befanden sich:

• Baracken (zuerst Holz- später gemauerte Baracken, in den Maßen: 30m x 10,6m x 10m)
• zwei Küchen (eine separate für sowjetische Kriegsgefangene)
• Strafbaracke
• Kantine
• Theaterbaracke
• Bibliothek
• Allgemeine Toiletten (Latrinen)
• Kapelle
• Sportplatz

Obóz posiadał dwie bramy: wschodnią i zachodnią. Były one pod napięciem, sygnalizowały to tablice ostrzegawcze. Baraki budowane były z cegły o grubości 25cm, kryte dachem dwuspadowym płaskim, pokrytym papą; posadzka była ceglana.

Obecnie w miejscu Stalagu VIII A znajduje się: pomnik, którego pomysłodawcą był francuski kombatant pułkownik Jean Ollier; jak i tablica pamiątkowa. Planowana jest budowa Europejskiego Centrum Naukowo-Kulturalnego MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN Zgorzelec-Goerlitz.

In das Lager führten zwei Eingänge, ein Ost- und die Westtor. Die Tore standen unter Strom, was durch Warntafeln signalisiert wurde. Die Baracken bestanden aus 25cm dicken Ziegeln und hatten ein flaches Satteldach, das mit Dachpappe gedeckt war und Ziegelfußböden. 

Heute befindet sich auf dem Platz des ehemaligen Stalag VIII A ein Denkmal, welches auf Initiative des französischen Veteranen Oberst Jean Ollier errichtet wurde, sowie eine Gedenktafel. In Zukunft wird man dort ein Europäisches Zentrum für Bildung und Kultur, den MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN Zgorzelec-Görlitz, bauen.